BS Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhiệt đới Trung ương cho biết, F0 điều trị tại nhà phải kiểm soát SpO2, dinh dưỡng và dùng thuốc theo chỉ định.
Nước oresol, nước trái cây, đồ ăn phong phú
BS Cấp cho biết, một số bệnh nhân Covid-19 bị mất khứu giác, vị giác, thậm chí mất luôn cảm giác đói, khát, dẫn đến ăn uống không đầy đủ rất nguy hiểm.
Với những F0 này, người thân phải luôn nhắc họ ăn uống đầy đủ, ăn các đồ ăn mềm, dễ nuốt, luôn ý thức không ngon miệng cũng phải cố ăn. Bên cạnh đó, tất cả bệnh nhân Covid-19 điều trị tại nhà nên bổ sung điện giải bằng nước oresol, các loại nước trái cây như nước cam, nước bưởi, nước dưa hấu…
Bữa ăn của bệnh nhân F0 phải đảm bảo 4 nhóm gồm tinh bột, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất để nâng đỡ cơ thể khỏe mạnh.
Kiểm soát oxy m.áu, kết nối với y tế cơ sở
Tình trạng thiếu oxy hòa tan trong m.áu là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất của bệnh nhân Covid-19. Nhiều trường hợp diễn biến rất nhanh, khiến cho việc điều trị trở nên khó khăn.
Cán bộ y tế kiểm tra SpO2 cho bệnh nhân Covid-19 điều trị tại nhà (Ảnh: Hải Long).
“Điều nguy hiểm là, ở một số bệnh nhân, họ không phát hiện dấu hiệu thiếu oxy nên rất muộn mới phát hiện ra, khi vào viện đã nguy kịch”, BS Cấp cho biết.
Đáng nói, không thể biết được ai có nguy cơ bị thiếu oxy. Cũng như một số bệnh nhân Covid-19 bị mất mùi, mất vị, chúng ta không biết ai có nguy cơ mất mùi, mất vị, chỉ khi xuất hiện mới biết. Tương tự với thiếu oxy, có những bệnh nhân mất cảm giác khó thở, dù nồng độ oxy m.áu giảm nhưng không cảm nhận được, chỉ đến khi mệt lả, ngất xỉu mới phát hiện nguy cơ này.
Thiếu oxy (nồng độ oxy trong m.áu giảm) ở bệnh nhân Covid-19 phản ánh tổn thương phổi mà cơ thể vượt qua ngưỡng có thể bù trừ được. Tổn thương phổi hầu hết bệnh nhân Covid-19 đều có, chỉ khác mức độ nhiều, ít khác nhau.
“Trên 70% bệnh nhân Covid-19 có tổn thương phổi ở mức độ khác nhau. Tuy nhiên, nếu tổn thương rất là nhỏ, cơ thể bù trừ được, không gây ảnh hưởng gì. Tổn thương lớn hơn khiến cơ thể không bù trừ được, biểu hiện là tụt oxy trong m.áu. Lúc này cần có sự hỗ trợ của các biện pháp hồi sức”, BS Cấp khuyến cáo.
Việc điều trị F0 trong cộng đồng, theo dõi F0 nhẹ ít triệu chứng tại nhà, tốt nhất là tất cả các bệnh nhân cần được theo dõi SpO2. Vì nếu không theo dõi chủ động, đến khi bệnh nhân thấy mệt lả, thậm chí ngất xỉu sẽ là khá muộn.
BS Cấp khuyến cáo, với F0 đang điều trị tại nhà, có thể chủ động trang bị máy đo SpO2. Trong trường hợp không có sẵn, người bệnh cần kết nối với y tế cơ sở để được khám, đ.ánh giá chỉ số oxy m.áu hàng ngày. Họ cũng là lực lượng sẽ hỗ trợ F0 đến bệnh viện đúng tuyến khi có dấu hiệu trở nặng.
F0 điều trị tại nhà mỗi ngày cần chủ động đo 1-2 lần theo hướng dẫn. BS Cấp nhấn mạnh, có những người nồng độ oxy m.áu thấp nhưng người bệnh không có bất cứ triệu chứng nào. Vì thế, bệnh nhân Covid-19 dù không triệu chứng vẫn được khuyến cáo đo SpO2 đều đặn để phát hiện nguy cơ này.
Tuyệt đối không dùng thuốc bừa bãi
BS Cấp khuyến cáo, F0 cần bình tĩnh điều trị. 80% F0 không có triệu chứng, hoặc biểu hiện triệu chứng nhẹ, chỉ cần dùng các thuốc thông thường như hạ sốt, vitamin bồi bổ cơ thể. Còn các thuốc kháng virus , kháng viêm, chống đông m.áu tuyệt đối không được dùng bừa bãi bởi có thể gây hại
Các thuốc hạ sốt, vitamin mỗi người cũng nên chuẩn bị chủ động trong tủ thuốc gia đình. Đây đều là những thuốc thông thường, rất phổ biến, phòng cho tình huống bỗng nhiên trở thành F0 không thể tự đi mua được. Các thuốc này cũng được dùng phổ biến để hạ sốt, tăng cường sức khỏe trong các bệnh lý khác.
Thiếu oxy thầm lặng: Kẻ thù “vô hình” có thể khiến F0 đột ngột chuyển nặng
“Hoàn toàn không có triệu chứng khó thở nhưng kết quả đo SpO2 lại dưới 94%”, chuyên gia cảnh báo, F0 rơi vào trường hợp này cần đặc biệt lưu ý.
Theo TS.BS Hoàng Thanh Tuấn, Phó Chủ nhiệm Khoa Phẫu thuật tạo hình thẩm mỹ và tái tạo, Viện Bỏng Quốc gia, một trong những thành viên sáng lập “Nhóm bác sĩ quân y hỗ trợ online chăm sóc điều trị F0 tại nhà”, thiếu oxy thầm lặng là một tình trạng nguy hiểm có thể gặp phải ở bệnh nhân Covid-19. Việc cơ thể bị thiếu oxy một cách “âm thầm” khiến người bệnh tưởng như đang bình thường có thể đột ngột trở nặng.
Tình trạng khiến F0 có thể đột ngột chuyển nặng
Việc cơ thể bị thiếu oxy một cách “âm thầm” khiến người bệnh tưởng như đang bình thường có thể đột ngột trở nặng (Ảnh minh họa).
“Thiếu oxy thầm lặng hay còn gọi là tình trạng “Happy Hypoxia” được chẩn đoán khi người bệnh không cảm thấy khó thở nhưng SpO2 lại giảm dưới 94%. Theo thống kê, gần 20% bệnh nhân nhập viện cảm thấy không hề khó thở trong khi biểu hiện CT scan bất thường (86%) và cần phải bổ sung oxy (40%). Đây là một tỷ lệ khá cao do đó mọi người cần hết sức lưu ý”, BS Tuấn thông tin.
Phân tích sâu hơn về sự nguy hiểm của tình trạng thiếu oxy thầm lặng, theo BS Tuấn, ở giai đoạn đầu của bệnh, phổi có thể còn giãn nở bình thường, không có sự gia tăng khoảng c.hết và kháng cự đường thở. Do đó, có thể trung tâm hô hấp không cảm thấy bất thường về việc thở (giải thích vì sao bệnh nhân không thấy khó thở!). Tuy nhiên, diễn tiến bệnh có thể nhanh và xảy ra tình trạng mất bù hô hấp. Nếu bệnh nhân đột ngột thở nhanh, sâu có thể là dấu hiệu của suy hô hấp tiến triển trong Covid-19.
“Có thể hiểu ngắn gọn là bình thường phần phổi lành sẽ bù cho các phần đã tổn thương, nên với người hơi thiếu oxy đã khó thở thì khoảng bù trừ này còn lớn. Nhưng với người gặp tình trạng thiếu oxy thầm lặng thì khoảng bù rất nhỏ, do đó tiến triển nặng sẽ rất nhanh chóng ngay sau khi xuất hiện khó thở”, BS Tuấn phân tích.
F0 cần làm gì khi bị khó thở?
Chính vì sự nguy hiểm của tình trạng thiếu oxy thầm lặng, chuyên gia này nhấn mạnh, các F0 tuyệt đối không chủ quan chỉ căn cứ vào triệu chứng khó thở mà bỏ qua nồng độ SpO2 trên máy, khi thấy tụt SpO2 dưới 94% mà chưa khó thở thì hãy hết sức đề phòng. Cần nằm tư thế, tập thở thật tốt để cải thiện SpO2 ngay.
BS Tuấn nhấn mạnh: “Nằm sấp giúp phân bố m.áu cho những vùng phía sau, rất quan trọng trong điều trị Covid-19 ở giai đoạn sớm và có thể điều trị lâu dài giúp cải thiện oxy m.áu. Ngoài ra, những vùng phổi phía sau lưng vốn ít được thông khí hơn, khi nằm sấp những vùng phế nang sẽ được phân bố oxy hít vào, giảm hiện tượng chỗ nhiều oxy mà lại ít m.áu đến, chỗ ít oxy mà m.áu lại đến nhiều (cân bằng thông khí- tưới m.áu).
Các dấu hiệu cảnh báo bệnh chuyển nặng F0 cần biết
Khi F0 gặp các dấu hiệu dưới đây cần báo ngay với nhân viên y tế để được xử trí:
– Khó thở.
– Nhịp thở tăng.
– SpO2 95% (nếu có thể đo).
– Mạch nhanh> 120 nhịp/phút hoặc dưới 50 lần/phút.
– Huyết áp thấp: huyết áp tối đa
– Đau tức ngực thường xuyên.
– Thay đổi ý thức.
– Tím- nhợt môi, đầu móng tay, móng chân, da xanh…
– Không thể uống, bú, nôn.
– T.rẻ e.m: Sốt cao, đỏ mắt, môi đỏ, xuất huyết…
– Bất kỳ tình trạng nào cảm thấy không ổn, lo lắng.
