Trước tình trạng có ca mắc Covid-19 tại Hà Nội “bị bỏ quên”, nhiều chuyên gia y tế cho rằng phải làm rõ nguyên nhân và dù lý do là gì đi chăng nữa thì F0 cần được chăm sóc hỗ trợ kịp thời, không để bệnh trầm trọng hơn, gây áp lực lên hệ thống y tế và giảm thiểu tỷ lệ t.ử v.ong.
Nhiều F0 lo lắng vì chậm nhận được tư vấn, hỗ trợ
Vài ngày qua, Hà Nội liên tiếp ghi nhận hơn 1.000 ca mắc Covid-19 mỗi ngày. Số ca mắc lớn đã phần nào ảnh hưởng đến hệ thống y tế cơ sở. Nhiều trường hợp F0 bị “bỏ quên” dù đã nhiều lần liên hệ đến cơ sở y tế địa phương để được theo dõi.
Phản ánh tới PV Dân Việt, chị Đ.L.C (18 t.uổi, trú tại phường Phúc Tân, quận Hoàn Kiếm) cho biết, chị nhận kết quả xét nghiệm khẳng định dương tính với SARS-CoV-2 vào ngày 8/12 nhưng phải đến ngày 14/12 mới được đưa đi cơ sở y tế điều trị, cách ly.
Bác sĩ Bệnh viện Thanh Nhàn, Hà Nội điều trị cho bệnh nhân F0. Ảnh: BVCC
Theo chị C., trong khoảng thời gian phải chờ đợi lực lượng y tế, chị C. có nhiều biểu hiện sức khoẻ không tốt. Cụ thể, C. bị sốt cao, mất vị giác và ho, cơ thể luôn mệt mỏi.
“Tôi cảm thấy mệt mỏi cả về tinh thần lẫn thể chất vì không nhận được sự hỗ trợ cụ thể nào từ lực lượng y tế trên địa bàn. Ngoài ra, gia đình có người mắc Covid-19 khiến cuộc sống bị ảnh hưởng, hàng xóm xung quanh không dám tiếp xúc và hỗ trợ”, chị C. nói.
Một gia đình 4 F0 ở chung cư HH3A Linh Đàm, Hà Nội trở thành tâm điểm dư luận khi họ trải qua 1 tuần mắc bệnh nhưng chậm nhận được sự hỗ trợ, hướng dẫn. Ảnh: Gia Khiêm
Tương tự gần đây, gia đình anh Đ. sống tại chung cư HH3A Linh Đàm, phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai, Hà Nội có tất cả 4 F0 trở thành tâm điểm dư luận khi họ trải qua 1 tuần mắc bệnh nhưng không nhận được bất kỳ thông tin hay hướng dẫn, sự động viên, hỗ trợ, thuốc điều trị nào từ phía cơ quan chức năng.
Lý giải về sự chậm trễ khi đưa các F0 đi cách ly tập trung, trao đổi với PV Dân Việt, lãnh đạo UBND Phường Hoàng Liệt cho hay, hiện các cơ sở thu dung trên địa bàn phường đã quá tải, lực lượng y tế mỏng. Hiện tại phường đang kích hoạt trạm y tế lưu động nhưng gặp khó khăn do chưa đủ nhân lực ngành y tế.
“Có trường hợp F0 chúng tôi đưa đi đến cơ sở cách ly điều trị nhưng không có chỗ đành đưa quay trở về nhà”, người này chia sẻ.
Sau sự việc phản ánh, lãnh đạo UBND phường Hoàng Liệt, quận Hoàng Mai đã trực tiếp trao đổi với gia đình bệnh nhân. Sau khi xem xét tình hình cụ thể, đối với các bệnh nhân không triệu chứng, phường Hoàng Liệt đã hướng dẫn gia đình cách ly tại nhà. Bên cạnh đó, cung cấp nhu yếu phẩm, đồ dùng cần thiết cho gia đình bệnh nhân yên tâm.
Số lượng F0 tăng mạnh, y tế cơ sở Hà Nội cần làm gì?
Về vấn đề này, trao đổi với PV Dân Việt, PGS.TS. Trần Đắc Phu – Cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam cho rằng, việc nhiều F0 phản ánh chậm được đưa đi cách ly, điều trị cần xem xét kỹ nguyên nhân vì sao dẫn đến tình trạng này.
PGS.TS. Trần Đắc Phu cho rằng, nhân viên y tế phải liên hệ chặt chẽ với người dân để tư vấn đầy đủ, không để F0 lo lắng. Ảnh: NVCC
“Có thể do hệ thống y tế không tiếp nhận được người bệnh hoặc do trách nhiệm của cán bộ y tế. Tuy nhiên, dù lý do là gì đi chăng nữa thì nhân viên y tế phải liên hệ chặt chẽ với người dân để tư vấn đầy đủ, không để họ lo lắng. Nếu F0 có dấu hiệu chuyển nặng thì nhân viên y tế phải phát hiện ngay để đưa người bệnh đi cấp cứu”, ông Phu cho hay.
Ông Phu cho rằng, tại Hà Nội, các cơ sở điều trị cho bệnh nhân Covid-19 chưa quá tải nhưng hệ thống y tế ở 1 số nơi có thể chưa cân đối được (có phường chưa quá tải hoặc quá tải trong từng thời điểm,…). Do đó, y tế xã, phường cần có sự phân bổ, điều động hợp lý, thành lập thêm trạm y tế lưu động, đầu tư trang thiết bị, máy móc, cơ sở vật chất, oxy, thuốc chữa bệnh ban đầu,… theo quy định của Bộ Y tế.
Bệnh nhân nhiễm Covid-19 nặng điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương. Ảnh: BVCC
“Điều quan trọng mà y tế xã, phường phải quan tâm đó là nguồn nhân lực. Nhân viên y tế không cần có chuyên môn sâu về hồi sức cấp cứu nhưng phải biết tư vấn phòng bệnh, ăn uống cho F0, tiên lượng, dự báo triệu chứng F0 chuyển nặng để đưa họ đi cấp cứu. Với tình hình F0 tăng như hiện nay, y tế cơ sở cần lấy thêm nguồn nhân lực ở các đơn vị khác, có thể là học sinh (phải đào tạo, tập huấn), phân công nhiệm vụ hợp lý, tránh hiện tượng F0 liên hệ mà không xử lý kịp thời.
Y tế cơ sở của Hà Nội phải tiếp cận sớm F0, hướng dẫn tự theo dõi sức khoẻ tại nhà, tận dụng mạng lưới thầy thuốc đồng hành. Nếu F0 diễn biến nặng, y tế phải nắm được để chuyển người bệnh đến bệnh viện. Điều này rất quan trọng để bệnh viện không bị quá tải, giảm tỉ lệ t.ử v.ong”, ông Phu nêu.
GS.TS Nguyễn Anh Trí cho hay, nhân viên y tế cần hướng dẫn phác đồ điều trị cho bệnh nhân, cấp phát thuốc, chế độ dinh dưỡng, rèn luyện sức khoẻ… cho F0… Ảnh: NVCC
Đồng quan điểm trên, GS.TS Nguyễn Anh Trí, Anh hùng lao động, Đại biểu Quốc hội khóa XV, Chủ tịch Hội Huyết học – Truyền m.áu Việt Nam cũng đã chỉ ra những tác hại khi F0 không được chăm sóc, hỗ trợ kịp thời.
Theo GS.TS Anh Trí, thành phố Hà Nội cho các trường hợp F0 không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ được cách ly tại nhà là phù hợp. Đồng thời, Hà Nội đang thành lập 508 trạm y tế lưu động, thu dung và điều trị F0 nhẹ không triệu chứng. Đồng nghĩa, 508 trạm y tế sẽ có nhân viên y tế và được phân bổ cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế và thuốc điều trị.
Hà Nội thêm 1.440 ca mắc Covid-19, gần 11.000 F0 đang điều trị
Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp mắc Covid-19 cách ly tại nhà nhưng không được chăm sóc, hỗ trợ chu đáo. Ngoài đảm bảo các điều kiện cách ly như nguyên tắc 5K, điều kiện cơ sở vật chất… điều quan trọng nhất khi cách ly y tế tại nhà là F0 cần sự chăm sóc của nhân viên y tế và sự quản lý của chính quyền địa phương, ông Trí nêu.
“Chăm sóc, hỗ trợ y tế là điều quan trọng và là sự cần thiết đối với F0. Cụ thể, nhân viên y tế cần hướng dẫn phác đồ điều trị cho bệnh nhân, cấp phát thuốc, chế độ dinh dưỡng, rèn luyện sức khoẻ… cho F0. Đặc biệt, nhân viên y tế thực hiện lấy mẫu xét nghiệm theo quy định cho các trường hợp F1, F0 để nắm bắt tình hình sức khoẻ. Nếu không được động viên, chăm sóc… tâm lý, sức khoẻ của người bệnh có nguy cơ trầm trọng hơn”, ông Trí nhấn mạnh.
GS Nguyễn Anh Trí cho rằng, đôi khi sự lo lắng, hoảng loạn khiến sức khoẻ, tinh thần của bệnh nhân trầm trọng hơn so với tác hại của virus. Vì vậy sự động viên, chăm sóc, thăm hỏi kịp thời rất quan trọng bởi đây là liều thuốc tinh thần.
“Để giải quyết những bất cập trên, chính quyền thành phố cần có phương án kiểm tra, rà soát, chỉnh đốn để người bệnh nhận được sự hỗ trợ, chăm sóc kịp thời”, GS Nguyễn Anh Trí nói thêm.
Toa “thuốc thần” thuyết phục cô gái trẻ mắc Covid-19 hợp tác điều trị
F0 là nữ bệnh nhân bị thiểu năng trí tuệ, không chịu cho bác sĩ lấy m.áu, truyền thuốc. Để thuyết phục người bệnh, bác sĩ phải dùng “chiêu” dỗ dành: “Đây là thuốc thần, tiêm vào có thể trở nên xinh đẹp, thông minh…”.
Ca bệnh đặc biệt ở bệnh viện điều trị Covid-19 của Hà Nội
Bệnh viện Thanh Nhàn là tuyến cuối trong điều trị Covid-19 tại Hà Nội. Bệnh viện đang điều trị 108 F0, trong đó 31 F0 thuộc tầng 3 (nặng, nguy kịch) và 77 F0 thuộc tầng 2 (mức độ trung bình). Viện này được Sở Y tế Hà Nội giao 50 giường điều trị bệnh nhân tầng 2 và 250 giường bệnh nhân tầng 3.
Theo ThS.BS Nguyễn Thu Hường, Trưởng đơn nguyên chống dịch, Bệnh viện Thanh Nhàn, một trong những ca bệnh nặng nhất là một bệnh nhân nam, 86 t.uổi, Sơn Tây, có t.iền sử bệnh lý nền tăng huyết áp, đái tháo đường, suy tim, suy thận và chưa tiêm vắc xin Covid-19.
Khu vực cách ly của bệnh viện
Thời điểm nhập viện, bệnh nhân đã suy hô hấp phải đặt ống nội khí quản thở máy, hiện đang phải lọc m.áu liên tục. Bệnh nhân có tình trạng bão Cytokines nhưng vì suy gan, suy thận nên không thể điều trị bằng thuốc kháng virus.
Có bệnh nhân không chỉ phải dùng lời nói thuyết phục, các bác sĩ còn phải nghĩ ra “chiêu thức” để nhận được sự hợp tác.
Nữ bệnh nhân sinh năm 1984 ở Hà Nội nhập viện ngày 11/12 cũng là một trường hợp như vậy. Chị là F0 trong gia đình có 3 người đều mắc Covid-19. Khi được chuyển đến Bệnh viện Thanh Nhàn, bệnh nhân trong tình trạng suy hô hấp rất nặng, tím môi, đầu chi, SPO2 chỉ 60, 70%%.
Là một bệnh nhân thiểu năng trí tuệ, chị còn có các bệnh nền như béo phì, đái tháo đường. Với trường hợp này, các bác sĩ phải lấy m.áu xét nghiệm, cho thở oxy và truyền thuốc tuy nhiên bệnh nhân không hợp tác.
3 nam bác sĩ được huy động giữ bệnh nhân, để bác sĩ còn lại lấy m.áu, truyền thuốc nhưng F0 liên tục giằng co, nhất quyết không cho can thiệp.
Cuối cùng, các bác sĩ đành nảy ra một ý tưởng để thuyết phục bệnh nhân. Bác sĩ Hoa dỗ dành: “Đây là thuốc thần, tiêm vào có thể trở nên xinh đẹp, thông minh. Chị có muốn làm cô giáo, làm bác sỹ không?”.
“Nghe nói vậy, bệnh nhân thích lắm, trả lời: “Có, muốn làm cô giáo”. Bệnh nhân đưa tay ra cho bác sĩ lấy m.áu nhưng vẫn e ngại. Tôi lại tiếp tục thuyết phục: “Ăn kẹo mút, bim bim nhé, lấy ít m.áu này ra đổi được nhiều kẹo mút lắm. Chị muốn lấy mấy cái kẹo mút?. Nữ bệnh nhân gật đầu bảo: “5 cái đi”. Tôi cười nói: “Cho 10 cái luôn”, bác sĩ Hoa kể lại.
Sau khi được động viên, dỗ dành bệnh nhân rất hợp tác để bác sĩ tiến hành lấy m.áu, truyền thuốc và cho thở oxy. Sau khi thở oxy qua mask, chỉ số SpO2 của bệnh nhân lên được 96, 97%, tỉnh táo và qua cơn khó thở.
“Hôm sau, chúng tôi phải gọi điện nhờ ship ngay một túi kẹo mút “trả nợ” cho F0, dĩ nhiên là chỉ cho chị ngắm kẹo, cầm chơi và không ăn vì bệnh nhân mắc bệnh đái tháo đường. Hỏi chị thích lấy màu xanh hay đỏ, chị hồn nhiên bảo: “màu đỏ”.
Do lượng bệnh nhân nặng quá tải nên 1 ngày sau, F0 này được chuyển sang Bệnh viện điều trị người bệnh Covid-19 (quận Hoàng Mai) để tiếp tục điều trị. Bố mẹ chị vẫn đang cách ly, điều trị tại Bệnh viện Thanh Nhàn.
Áp lực ở bệnh viện tuyến cuối điều trị F0
Bác sĩ Hường chia sẻ, các nhân viên y tế của bệnh viện đang làm việc với cường độ cao để đáp ứng với tình trạng số lượng F0 nhập viện gia tăng nhanh, đặc biệt là bệnh nhân nặng từ tuyến dưới chuyển lên.
Bác sĩ Nguyễn Hoa, Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Thanh Nhàn cũng cho biết: “Các bác sĩ, điều dưỡng đang phải căng mình để làm việc, khối lượng việc gấp 3, 4 lần thời điểm chưa có Covid-19. Mỗi đợt, mỗi nhân viên y tế sẽ “trực chiến” khoảng 21 ngày, sau đó cách ly thêm 7 ngày tại bệnh viện trước khi được về nhà để bác sĩ khác thay ca.
Thời gian làm việc của họ liên tục, gần như không có ngày nghỉ. Mặc dù có chia ca nhưng bất kể ngày đêm, các y bác sĩ đều được điều động vì theo chị “bệnh nhân trở nặng đâu có chọn giờ. Như hôm qua, 1h, 3h rồi 5h sáng có người gọi, chúng tôi lại bắt tay vào việc”.
Điều trị cho bệnh nhân tại Bệnh viện Thanh Nhàn
Cũng theo chị, không ít lần các bác sĩ làm xong việc nhìn đồng hồ đã 2, 3h chiều lúc này suất cơm trưa cũng đã nguội ngắt. “Bệnh viện rất quan tâm nhân viên, cung cấp đủ mọi trang thiết bị nhưng nhưng tính chất công việc áp lực do số F0 Hà Nội đang tăng nhanh. Việc chăm sóc bệnh nhân cũng rất vất vả, do không có người nhà, chỉ nhân viên y tế đảm nhiệm. Dịch bệnh nên khó khăn là điều là không tránh khỏi, chúng tôi chỉ biết động viên nhau cố gắng”, chị nói.
Ngoài ra, theo bác sĩ Hoa, một vấn đề khác nữa là tâm lý gia đình các bệnh nhân. Các F0 nặng của viện đa phần các cụ già nên gia đình rất lo lắng.
“Có gia đình có 5, 6 người con và họ không thông tin với nhau. Nên xảy ra tình trạng một đêm, hết người con này lại đến người khác gọi cho bác sĩ để hỏi han tình hình bố. Trong khi các bác sĩ không còn thời gian vì mỗi ngày phải đối mặt với rất nhiều ca cấp cứu bệnh nhân nặng, nguy kịch”, chị chia sẻ.
Vì vậy theo bác sĩ người nhà nên bình tĩnh, tin tưởng để tạo điều kiện cho nhân viên y tế làm việc chăm sóc, điều trị F0 nặng.
Các bệnh nhân được điều trị tại Bệnh viện Thanh Nhàn đa phần là bệnh nhân cao t.uổi có bệnh nền như đái tháo đường và chưa tiêm vắc xin Covid-19. Việc chăm sóc, điều trị gặp không ít khó khăn.
Bệnh nhân trung t.uổi dễ tính và hợp tác với bác sĩ nhưng bệnh nhân cao t.uổi, mắc chứng Alzheimer (suy giảm trí nhớ), việc chăm sóc, điều trị của nhân viên y tế rất khó khăn.
“Có những cụ 80 t.uổi thường xuyên trong tình trạng “nhớ nhớ quên quên”, chúng tôi liên tục phải thuyết phục nhẹ nhàng: “Cụ ăn đi, cụ truyền thuốc để mai được về”. Nhưng cũng có cụ cứ đòi giật dây truyền ra, có cụ lại xông ra ngoài “xin phép lãnh đạo cho tôi về”, bác sĩ Hoa kể lại. Với những trường hợp như vậy, nhân viên y tế lại tìm cách thuyết phục, giải thích để bệnh nhân hợp tác.
Bác sĩ Hoa công tác tại Khoa hồi sức cấp cứu, 2 tuần nay, do bệnh nhân Covid-19 nặng tăng, chị được điều động để điều trị F0. Hai vợ chồng đều bận việc vì vậy 2 con nhỏ (3 và 5 t.uổi) chị phải gửi ông bà chăm sóc giúp.
“Mấy hôm nay bận quá, tôi không có nổi thời gian để gọi về cho gia đình. Bà gọi điện vào viện hỏi: “Không thấy con gọi về lại tưởng có chuyện gì rồi”. Lúc đó, tôi chỉ biết giải thích là công việc quá bận và các cháu thì “trăm sự nhờ ông bà”, chị nói thêm.
