HPV là một nhóm bao gồm hơn 200 loại virus có liên quan, một số trong số đó lây lan qua quan hệ t.ình d.ục. Có khoảng 14 loại HPV nguy cơ cao có thể gây ung thư.
HPV (virus gây u nhú ở người) là gì?
HPV là tên gọi tắt của human papilloma virus (virus gây u nhú ở người). HPV là một nhóm lớn bao gồm nhiều loại virus liên quan. Mỗi loại virus trong nhóm đều được đặt tên theo một chữ số, được gọi là một type HPV.
Theo Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, phần lớn các chủng HPV gây ra mụn cóc trên da tại các vị trí như cánh tay, ngực, bàn tay hoặc bàn chân. Các type khác được tìm thấy chủ yếu tại các màng niêm mạc trong cơ thể. Các màng niêm mạc này là các lớp bề mặt ẩm bao phủ phía ngoài các cơ quan và bộ phận của cơ thể như â.m đ.ạo, h.ậu m.ôn, miệng, hầu họng. Các type HPV được tìm thấy trên các màng niêm mạc thường được gọi là HPV s.inh d.ục. Các type này không sống trên bề mặt da.
Các loại HPV lây truyền qua đường t.ình d.ục được chia thành hai nhóm, nguy cơ thấp và nguy cơ cao.
Các chủng HPV gây ung thư
Các chủng HPV nguy cơ thấp
Các HPV nguy cơ thấp hầu hết không gây bệnh. Tuy nhiên, một số loại HPV nguy cơ thấp có thể gây ra mụn cóc trên hoặc xung quanh bộ phận s.inh d.ục, h.ậu m.ôn, miệng hoặc cổ họng. Phụ nữ cũng có thể có mụn cóc ở cổ tử cung và trong â.m đ.ạo.
Các chủng HPV nguy cơ cao
HPV nguy cơ cao có thể gây ra một số loại ung thư. Có khoảng 14 loại HPV nguy cơ cao bao gồm HPV 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66 và 68. Hai trong số này, HPV16 và HPV18, là nguyên nhân đối với hầu hết các bệnh ung thư liên quan đến HPV.
Nhiễm HPV là phổ biến. Gần như tất cả những người có quan hệ t.ình d.ục đều bị nhiễm HPV trong vòng vài tháng đến vài năm sau khi có hoạt động t.ình d.ục. Khoảng một nửa số ca n.hiễm t.rùng này là do loại HPV nguy cơ cao.
HPV có thể lây nhiễm cho cả nam và nữ: Cả nam và nữ đều có thể bị nhiễm HPV và phát triển các bệnh ung thư do HPV gây ra.
Hầu hết các trường hợp nhiễm HPV không gây ung thư: Hệ thống miễn dịch của bạn thường kiểm soát các trường hợp nhiễm HPV để chúng không gây ung thư.
N.hiễm t.rùng HPV nguy cơ cao kéo dài có thể gây ung thư: Đôi khi n.hiễm t.rùng HPV không được hệ thống miễn dịch của bạn kiểm soát thành công. Khi tình trạng nhiễm HPV nguy cơ cao tồn tại trong nhiều năm, nó có thể dẫn đến những thay đổi tế bào, nếu không được điều trị, bệnh có thể trở nên tồi tệ hơn theo thời gian và trở thành ung thư.
Tiêm phòng HPV có thể ngăn ngừa ung thư: Vaccine HPV có thể ngăn ngừa lây nhiễm các loại HPV gây bệnh, ngăn ngừa nhiều bệnh ung thư liên quan đến HPV và các trường hợp mắc bệnh sùi mào gà.
Các bệnh ung thư do nhiễm HPV
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, n.hiễm t.rùng lâu dài với HPV nguy cơ cao có thể gây ung thư ở các bộ phận của cơ thể nơi HPV xâm nhập vào tế bào, chẳng hạn như ở cổ tử cung, hầu họng (phần họng ở phía sau miệng, phía sau khoang miệng cũng bao gồm 1/3 sau của lưỡi, vòm miệng mềm, thành bên và thành sau của họng, và amidan), h.ậu m.ôn, d.ương v.ật, â.m đ.ạo và â.m h.ộ.
HPV lây nhiễm sang các tế bào vảy lót bề mặt bên trong của các cơ quan này. Vì lý do này, hầu hết các bệnh ung thư liên quan đến HPV là một loại ung thư được gọi là ung thư biểu mô tế bào vảy. Một số bệnh ung thư cổ tử cung xuất phát từ sự nhiễm virus HPV của các tế bào tuyến trong cổ tử cung và được gọi là ung thư biểu mô tuyến.
Các bệnh ung thư liên quan đến HPV bao gồm:
Ung thư cổ tử cung
Hầu như tất cả các trường hợp ung thư cổ tử cung đều do virus HPV gây ra. Tầm soát định kỳ có thể ngăn ngừa hầu hết các bệnh ung thư cổ tử cung, các bác sĩ sẽ tìm và loại bỏ các tế bào t.iền ung thư trước khi chúng phát triển thành ung thư.
Ung thư hầu họng
Hầu hết các loại ung thư phát triển ở cổ họng (thường là amidan hoặc mặt sau của lưỡi), là do virus HPV (70% ở Hoa Kỳ) gây ra. Số ca mắc mới đang tăng lên mỗi năm, và ung thư hầu họng hiện là loại ung thư liên quan đến HPV phổ biến nhất ở Hoa Kỳ.
Ung thư h.ậu m.ôn
Hơn 90% trường hợp ung thư h.ậu m.ôn là do virus HPV gây ra. Số ca mắc mới và t.ử v.ong do ung thư h.ậu m.ôn đang tăng lên mỗi năm. Ung thư h.ậu m.ôn phổ biến ở phụ nữ gần gấp đôi so với nam giới.
Ung thư d.ương v.ật
Hầu hết các trường hợp ung thư d.ương v.ật (trên 60%) là do virus HPV gây ra.
Ung thư â.m đ.ạo
Hầu hết các trường hợp ung thư â.m đ.ạo (75%) là do virus HPV gây ra.
Ung thư â.m h.ộ
Hầu hết các trường hợp ung thư â.m h.ộ (70%) là do virus HPV gây ra.
Cô gái 19 t.uổi ở Hà Nội bị khối u quái to 20cm đè bẹp phổi
Một khối u quái có đường kính 20cm, gồm lông, tóc, mỡ, xương… đã được các bác sĩ lấy ra khỏi ngực cô gái trẻ, giải phóng bên phổi bị đè bẹp vì sức nặng của khối u.
Ngày 26/11, Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội cho biết phẫu thuật thành công ca bệnh u trung thất hiếm gặp.
Bệnh nhân là cô gái trẻ 19 t.uổi (Phú Xuyên, Hà Nội). Thời gian gần đây, cô luôn có cảm giác tức ngực, khó thở, đi vài bước chân đã thở gấp.
Khi đi khám tại Bệnh viện Ung Bướu Hà Nội, bệnh nhân được phát hiện có khối u lớn trong lồng ngực.
Khối u quái có đường kính khoảng 20 cm, nặng hơn 1kg đã đè đẩy tim, chèn ép làm xẹp phổi, dính nhiều cơ quan nội tạng xung quanh.
TS.BS Phan Lê Thắng, Trưởng khoa Ngoại Theo yêu cầu cho biết, với ca bệnh này, phẫu thuật tương đối phức tạp.
Vị trí u nằm ở trung thất trước trên bên phải, tổ chức u có cả lông, tóc, mỡ, xương. Khối u to, đè đẩy tim, chèn ép làm xẹp phổi, dính nhiều cơ quan nội tạng xung quanh.
“Sau ca phẫu thuật thành công lấy khối u nặng hơn 1kg đã giúp giải phóng khối u khỏi cơ thể, nở phổi giúp tăng diện tích thở cho bệnh nhân, quan trọng hơn là tránh được những biến chứng nặng sau này về tuần hoàn và tim mạch nếu để u tiếp tục phát triển”, TS Thắng thông tin.
TS Thắng cho biết, u quái (Teratoma) hay còn gọi là u tế bào mầm (Germ cell tumor) là một khối u bao gồm nhiều loại tế bào xuất phát từ một hoặc nhiều trong 3 lá mầm của phôi thai. Thuật ngữ Teratoma xuất phát từ tiếng Hy Lạp “teras” có nghĩa là quái vật. Mặc dù cái tên nghe đáng sợ nhưng u quái thường là u lành tính. U quái trưởng thành lành tính chứa nhiều loại mô khác nhau như lông, tóc, móng, cơ, răng hoặc xương…. U quái thường hình thành ở buồng trứng, t.inh h.oàn hoặc xương đuôi và ít gặp hơn ở các khu vực khác.
Bất cứ ai, bao gồm cả người cao t.uổi, người trưởng thành, trẻ nhỏ hay trẻ sơ sinh đều có nguy cơ phát triển u quái nhưng lại dễ bỏ qua những dấu hiệu cảnh báo.
Như trường hợp bệnh nhân này dù có dấu hiệu tức ngực từ cách đây nhiều năm nhưng không đi khám. Trong khi đó nếu đi khám, chỉ một chỉ định chụp X-quang là có thể phát hiện sớm, khi kích thước u nhỏ có thể tiến hành phẫu thuật nội soi.
Vì thế, khi thấy có những dấu hiệu cảnh báo sức khỏe, mọi người nên đi khám sớm để được phát hiện, điều trị.
